Özel Yetenekli Bireylerde Duygusal Regülasyona Disiplinler Arası Bakış


Özet Görüntüleme: 16 / PDF İndirme: 15

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.18002561

Anahtar Kelimeler:

Özel Yetenekli Birey, Duygusal Regülasyon, Disiplinler Arası Yaklaşımlar

Özet

Özel yetenekli bireylerin zihinsel gelişimi, duygusal gelişimlerinden daha ileri düzeydedir. Buna bağlı birçok sorun ortaya çıkmaktadır. Özel yetenekli bireylerin duygusal gereksinimlerinin fark edilmesi ve bu gereksinimleri karşılanamadığında meydana gelebilecek sorunların bilinmesi çözüm üretebilmek açısından önemlidir. Bu doğrultuda, bu araştırmada, özel yetenekli bireylerin duygusal regülasyon süreçlerinde yaşadıkları zorlukları anlamak ve ortadan kaldırılmak amacıyla disiplinler arası çözüm yöntemlerinin gerekliliğini ortaya koymak amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemiyle hazırlanan çalışmanın örneklemi ölçüt örnekleme yöntemiyle seçilen Mersin’ de yaşayan 25 özel yetenekli öğrenciden (13 kız, 12 erkek) oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Formda öğrencilere özel yetenekli bireyin ne demek olduğu, okul ve ev ortamlarında, sosyal çevrelerinde yaşadıkları zorluklar ve toplumdan beklentileri üzerine sorular yer almıştır. Elde edilen çalışma bulguları incelendiğinde, özel yetenekli bireylerin duygusal regülasyon süreçlerinde birçok zorluk yaşadıkları görülmektedir. Bu kapsamda özel yetenekli bireylerin sadece bilişsel alanlarda değil duygusal gelişimleri açısından da desteklenmeleri gerektiği görülmektedir. Dolayısıyla özel yetenekli bireylerin duygusal gelişimlerinin bütüncül ve disiplinler arası yaklaşımlarla desteklenmesi, onların hayat boyu karşılaşabilecekleri stres faktörleriyle baş etmelerinde koruyucu faktörler olacaktır.  Sonuç olarak, farklı disiplinlerde verilebilecek eğitimlerin katkıları göz önünde bulundurulduğunda, özel yetenekli bireylere verilecek eğitimler, toplumların geleceğine yapılacak iyi bir yatırım olacaktır. Böylece, duygusal gelişimlerinin ve duygusal regülasyon becerilerinin desteklenmesi sonucunda özel yetenekli bireyler, yaşadıkları toplumlara sayısız katkı sağlayacaklardır.

Yazar Biyografileri

Melike TÜRK

Melike Türk, okul psikolojik danışmanı olarak görev yapan ve özellikle ortaokul öğrencileriyle çalışan bir uzman psikolojik danışmandır. Yüksek lisans eğitimini psikolojik danışma ve rehberlik alanında tamamlayan Türk, öğrencilerin akademik, sosyal ve duygusal gelişimlerini desteklemeye yönelik çalışmalar yürütmektedir. Profesyonel ilgi alanları arasında öğrencilerin öğrenme süreçlerini güçlendirme, gelişimsel ihtiyaçlarına uygun müdahaleler planlama ve okul ortamında psikolojik iyi oluşu artırmaya yönelik programlar geliştirme yer almaktadır. Melike Türk, bilimsel temelli uygulamaları benimseyen, öğrenci merkezli yaklaşımıyla tanınan bir psikolojik danışmandır.

İhsan KARAASLAN

İhsan Karaaslan, sınıf öğretmeni olarak görev yapan, mesleki başarıları ve öğrenci gelişimine yönelik özverili çalışmalarıyla tanınan bir eğitimcidir. Yüksek lisans derecesine sahip olan Karahaslan, öğretim sürecinde çağdaş pedagojik yöntemleri uygulamakta ve öğrencilerinin akademik başarılarının yanı sıra sosyal becerilerinin gelişimini de desteklemektedir. Evli olan İhsan Karahaslan, iki kız çocuğu babasıdır. Eğitim anlayışı, öğrenci merkezli yaklaşımları ve etkili sınıf yönetimi ilkeleri üzerine kuruludur.

Referanslar

Akarsu, Ö. ve Mutlu, B. (2017). Üstün yetenekli çocukları anlamak: çocukların sosyal ve duygusal sorunları. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(2), 112-116. https://dergipark.org.tr/en/pub/duzcesbed/issue/31475/340521

Barrett, L. F. (2017). How emotions are made: The secret life of the brain. Houghton Mifflin Harcourt.

Calvo, R. A. ve D'Mello, S. (2010). Affect detection: An interdisciplinary review of models, methods, and their applications. IEEE Transactions on Affective Computing, 1(1), 18–37. https://ieeexplore.ieee.org/abstract/document/5520655

Canli, T. ve Lesch, K. P. (2007). Long story short: the serotonin transporter in emotion regulation and social cognition. Nature Neuroscience, 10(9), 1103–1109. https://www.nature.com/articles/nn1964

Chen, C., Wang, Y., Wang, Y. (2024). The Role of Physical Exercise in Emotional Regulation: A Narrative Review. Frontiers in Psychology.

Clarke, G., et al. (2013). The microbiome-gut-brain axis during early life regulates the hippocampal serotonergic system in a sex-dependent manner. Molecular Psychiatry, 18(6), 666–673. https://www.nature.com/articles/mp201277

Corey, G. (2008). Psikolojik danışma, psikoterapi: Kuram ve uygulamaları (T. Ergen, Çev.). Mantis Yayıncılık.

Djikic, M., Oatley, K., ve Moldoveanu, M. (2013). Reading other minds: Effects of literature on empathy. Scientific Studies of Reading, 17(5), 387-407. https://www.researchgate.net/publication/247163948_Reading_Other_Minds_Effects_of_Literature_on_Empathy

Emunah, R. (1994). Acting for Real: Drama Therapy Process, Technique, and Performance. New York: Brunner-Routledge.

Etkin, A., Büchel, C. ve Gross, J. J. (2015). The neural bases of emotion regulation. Nature Reviews Neuroscience, 16(11), 693–700.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26481098/

Field, T. (1994). The effects of mother's physical and emotional unavailability on emotion regulation. Monographs of the society for research in child development, 208-227. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7984162/

Gençoğlu, C. (2012). Duygu odaklı terapiye dayalı duygusal farkındalık eğitiminin iyimserlik düzeylerine etkisi. [Doktora tezi] Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=YnoK0HlJXeMH0L3825Xc0g&no=pGgqcaDb1wA6dAcSG5JK6w

Gergen, K. J., McNamee, S. ve Barrett, F. J. (2001). Toward transformative dialogue. International Journal of Public Administration, 24(7-8), 679-706. https://www.researchgate.net/publication/247530721_Toward_Transformative_Dialogue

Gold, C. Voracek, M. ve Wigram, T. (2004). Effects of music therapy for children and adolescents with psychopathology: A meta-analysis. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45(6), 1054–1063. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15257662/

Gottman, J. M., Katz, L. F., ve Hooven, C. (1996). Parental meta-emotion philosophy and the emotional life of families: theoretical models and preliminary data. Journal of family psychology, 10(3), 243. https://psycnet.apa.org/record/1996-05875-001

Gratz, K. L. ve Roemer, L. (2004). Multidimensional assessment of emotion regulation and dysregulation: Development, factor structure, and initial validation of the difficulties in emotion regulation scale. Journal of psychopathology and behavioral assessment, 26, 41-54.

https://link.springer.com/article/10.1023/B:JOBA.0000007455.08539.94

Gross, J. J. (2015). Emotion regulation: Current status and future prospects. Psychological Inquiry, 26(1),

https://www.researchgate.net/publication/276856209_Emotion_Regulation_Current_Status_and_Future_Prospects

Gross, J. J. ve Thompson, R. A. (2007). Emotion Regulation: Conceptual Foundations. In J. J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation, 3–24, The Guilford Press.

Howe, D. (2005). Child abuse and neglect: attachment, Development and İntervention. New York: Palgrave Macmillan.

Kim, S. ve Ki, J. (2014). A case study on the effects of the creative art therapy with stretching and walking meditation—Focusing on the improvement of emotional expression and alleviation of somatisation symptoms in a neurasthenic adolescent. The Arts in Psychotherapy, 41, 71–78. https://doi.org/10.1016/j.aip.2013.11.002

Kahveci, S. Ö. (2022). Duygu düzenlemede farkındalık temelli stres azaltma programının kullanımı. Sağlık & Bilim, 99.

https://www.researchgate.net/profile/Mehmet-Ucar- 17/publication/364943295_SAGLIK_BILIM_2022_HEMSIRELIK_III/links/635fce328d4484154a4ee597/SAGLIK-BILIM-2022-HEMSIRELIK-III.pdf#page=100

Kanat, K., ve Temel, Z. F. (2019). Sokratik Yönteme Dayalı Eğitim Programının 5-6 Yaş Grubu Çocukların Çalışma Belleklerine Etkisinin İncelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 4(2), 1-15.

https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsadergisi/issue/51239/526955

Karataş, E. ve Yavuz Güler, Ç. (2020). Grup Sanat Terapisi Programının Ergenlerin Mutluluk Düzeyleri, Duyguları İfade Etme Eğilimi ve Duygu Düzenleme Güçlüğüne Etkisi. OPUS International Journal of Society Researches, 15(25), 3328-3359. https://dergipark.org.tr/tr/pub/opus/issue/52965/644988

Khalsa, S. B. S., Hickey-Schultz, L., Cohen, D., Steiner, N., ve Cope, S. (2011). Evaluation of the Mental Health Benefits of Yoga in a Secondary School: A Preliminary Randomized Controlled Trial. The Journal of Behavioral Health Services & Research, 39(1), 80–90. https://www.researchgate.net/publication/51197915_Evaluation_of_the_Mental_Health_Benefits_of_Yoga_in_a_Secondary_School_A_Preliminary_Randomized_Controlled_Trial

Killick, K. (1993). Working with psychotic processes in art therapy. Psychoanalytic Psychotherapy, 7(1), 69–80. https://www.semanticscholar.org/paper/Working-with-psychotic-processes-in-art-therapy-Killick/06ced5893575f5caf2c0f02ccd5b788eab9f3813

Koshy V. ve Robinson N. M. (2006). Too long neglected: gifted young child¬ren. European Early Childhood Education Research Journal. 14(2): 113-26. https://www.researchgate.net/publication/249047439_Too_long_neglected_Gifted_young_children

Kurtulmuş Z. (2010). Bilim ve sanat merkezine devam eden üstün yetenekli çocukların ailelerine verilen bilgisayar temelli eğitimin aile bireylerinin aile ilişkilerini algılamalarına ve çocukların mükemmeliyetçilik düzeylerine etkisinin incelenmesi [Doktora tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=sDfZa0UYI3stWpgKnrIknA&no=XGEmqJwTwmsBSExBOZLyNQ

Malchiodi, C. A. (2012). Art therapy and emotion regulation. Guilford Press.

Mesquita, B. ve Walker, R. (2003). Cultural differences in emotions: A context for interpreting emotional experiences. Behaviour Research and Therapy, 41(7), 777–793. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12781245/

Mueller CE. (2009). Protective factors as barriers to depression in gifted and non-gifted adolescents. Gifted Child Quarterly, 53(1), 3-14. https://psycnet.apa.org/record/2009-00450-001

Ochsner, K. N. ve Gross, J. J. (2005). The cognitive control of emotion. Trends in Cognitive Sciences, 9(5), 242–249. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15866151/

Porges, S. W. (2011). The polyvagal theory: Neurophysiological foundations of emotions, attachment, communication, and self-regulation. W. W. Norton & Company.

Riva, G., Baños, R. M., Botella, C., Mantovani, F., ve Gaggioli, A. (2016). Transforming experience: The potential of augmented reality and virtual reality for enhancing personal and clinical change. Frontiers in Psychiatry, 7, 164. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5043228/

Sağlam, A. (2023). Özel yetenekli öğrencilerin davranışsal problemlerine yönelik müdahale yöntemleri. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Özel Sayı 1, (Cumhuriyetin 100. Yılına), 1192-1206. https://share.google/IRGcXzfphgs2coMWZ

Thompson, R. A. (1994). Emotion regulation: A theme in search of definition. Monographs of the society for research in child development, 25-52. https://www.researchgate.net/publication/15215405_Emotion_Regulation_A_Theme_in_Search_of_Definition

Thompson, R. A. ve Calkins, S. D. (1996). The double-edged sword: Emotional regulation for children at risk. Development and psychopathology, 8(1), 163-182. https://www.researchgate.net/publication/231787577_The_double-edged_sword_Emotional_regulation_for_children_at_risk

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.

İndir

Yayınlanmış

2025-12-20

Nasıl Atıf Yapılır

KARAASLAN, N., TÜRK , M., & KARAASLAN, İhsan. (2025). Özel Yetenekli Bireylerde Duygusal Regülasyona Disiplinler Arası Bakış. ASES EDUSCI (INTERNATIONAL JOURNAL OF EDUCATIONAL SCIENCES) ISSN: 2822-6844, 5(2), 625–639. https://doi.org/10.5281/zenodo.18002561