Deprem Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukları Nasıl Etkiledi? Anne Görüşlerine Göre Nitel Bir Çalışma


Özet Görüntüleme: 16 / PDF İndirme: 8

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.18002475

Anahtar Kelimeler:

Otizm, Deprem, Erken Çocukluk.

Özet

Tektonik kuvvetlerin veya volkanların gözeneklerinin gücüyle sarsması olarak kırılgan deprem doğal afet türleri içindeki karşılaştırma oranı en yüksek olan doğal bir afettir (afad.gov.tr). Türkiye'de 6 Şubat 2023 günü 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde iki büyük deprem ve ilerleyen günlerde sayısız artçı patlama meydana geldi.

Tüm canlı depremleri olumsuz etkileyecek karakterde bir doğa olayıdır. Herkesin doğal afetlerde en yaygın gruplardan biri olduğu göz önüne getiren otizm spektrum bozukluğuna sahip, çocuğun gelişimsel sınırları nedeniyle performanslık durumu daha kötü bir hal alabileceği için. Bu araştırmada erken çocukluk döneminde otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan insanların depremden nasıl etkilendiklerinin derinliği aranmıştır. Bu amaçlanan Osmaniye İlinde 6 Şubat Depremini yaşayan OSB'li çocuğu olan 10 anne ile görüşmeler yapıldı. Araştırma nitel durum araştırması olarak desenlenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Depremin OSB'li Çocuklara Etkisi Anne Görüşme Formu” ve demografik bilgiler formülleri kullanıldı. Veri toplama araçları oluşturulurken ilgili alanyazın taranmıştır. Hazırlanan soru maddeleri ile ilgili 4 uzmana sunulmuş ve son şekli verilmiştir. Araştırma verileri Osmaniye İlinde ikamet ettikleri kişilerin ortalama 25 kişinin yüz yüze yapılan görüşmelerle toplandığı görülmüştür. Toplantılara katılmalarına izin verilmesi ile ses kaydı olarak kayda alınmıştır. Araştırmada elde edilen veriler kodlar ve temalar olarak sınıflandırılmıştır. Araştırmacıların görüş birliği ilkesine uygun olarak temalara son şekli verilmiştir.

Araştırma sonuçlarının çözüldüğü, depremin OSB'li çocuklarda korku, kaygı bozuklukları, uyku bozuklukları, ilgi bozuklukları, odaklanmalı/problem durumları, içe kapanmak, kriz krizleri gibi birçok olumsuz durum ortaya çıktığı görülmektedir. Deprem sonrasında OSB'li ülkelerin kardeş ilişkilerinin olumsuz olarak etkilendiğini söyleyen anneler, birlikte, iki anne deprem sonrasında kardeşlerdeolumu bir gelişme olduğunu ifade etmiştir. Anneler deprem sonrası süreçte yaşadıklarını ve ihtiyaçlarını dile getirmişlerdir. İlerleyen zamanlarda meydana gelen büyük depremler için çeşitli önerileri açıklamışlardır.

Yazar Biyografileri

Erkan KARAMAN, NİĞDE ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ

Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü, Dr.  

Rukiye KONUK ER, NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ

Necmettin Erbakan Üniversitesi,Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi,  Özel Eğitim Bölümü, Doç. Dr. 

Safiye Sunay YILDIRIM DOĞRU, Dokuz Eylül Üniversitesi

Buca Eğitim Fakültesi, Özel Eğitim Bölümü, Zihin Engelliler Eğitimi Anabilim Dalı, Prof. Dr.

Referanslar

Açıkalın O. (2017). Deprem Bağlamında Dirayetli Toplumun Neresindeyiz: Yüzyılın Hesabı. Yeni İnsan Yay.138.

Aksoy, B. (2013). Depremi yaşamış olan 9. sınıf öğrencilerinin" deprem" kavramına yönelik algılarının nitel açıdan incelenmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 5(1), 247-265.

Blanc, J., Rahill, G., Spruill, T. M., Jean-Louis, G., & Mouchenik, Y. (2020). Association between prenatal exposure to the Haiti 2010 earthquake, consequent maternal PTSD and autistic symptoms in offspring. European Journal of Trauma & Dissociation, 4(2), 100098. https://doi.org/10.1016/j.ejtd.2019.02.001

Dutta, A., Peña, F., Holcomb, J. M., Leiva, L., Squicciarini, A. M., Canenguez, K. M., Bergmann, P., Riobueno-Naylor, A., Ferley, A., Simonsohn, A. Garfin, D. R., Silver, C. R., Benheim, T. S., Guzman, J., Jellinek, M.S. & Murphy, J. M. (2022). Earthquake exposure, adverse childhood experiences, and psychosocial functioning in Chilean children: A longitudinal study. Journal of traumatic stress, 35(4), 1177-1188. https://doi.org/10.1002/jts.22826

Eroğlu, M., Efendi, G.Y, Temeltürk, R.D, & Yaksi, N. (2024). Yıkıcı bir deprem sonrası otizmle yaşamak: Türkiye'deki çocuk ve ergenlerin deneyimleri. Uluslararası Gelişimsel Engelliler Dergisi , 1–11. https://doi.org/10.1080/20473869.2023.2301184

Eroğlu M. & Yakşi N (2023) Changes in Symptom Severity and Sleeping Habits After Earthquake in Children and Adolescents with Autism Spectrum Disorder: The Case of the Kahramanmaras Earthquake in 2023, Turkey. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 14 4 577–586. https://doi.org/10.31067/acusaglik.1300908

Feo, P., Di Gioia, S., Carloni, E. et al. Prevalence of psychiatric symptoms in children and adolescents one year after the 2009 L'Aquila earthquake. BMC Psychiatry 14, 270 (2014). https://doi.org/10.1186/s12888-014-0270-3

Furr, J. M., Comer, J. S., Edmunds, J. M., & Kendall, P. C. (2010). Disasters and youth: A meta-analytic examination of posttraumatic stress. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 78(6), 765–780. https://doi.org/10.1037/a0021482

Irkiçatal, G. (2014). Doğal afetlerin ilköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin yaptıkları resimler üzerine etkileri (Van ili deprem örneği) (Master's thesis, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).

Karabulut, D. (2018). Doğal afetlerin çocuklar ve gençler üzerindeki etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Doğal Afetlerin Risk Yönetimi Ana Bilim Dalı.

Kawabe, K., Horiuchi, F., Hosokawa, R., Nakachi, K., Soga, J., & Ueno, S. I. (2022). Comorbid symptoms of internet addiction among adolescents with and without autism spectrum disorder: a comparative study. International Journal of Adolescence and Youth, 27(1), 315–324. https://doi.org/10.1080/02673843.2022.

Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çev.), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.

Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. sage.

Turan, İ. ve Kartal, A. (2011). İlköğretimde Doğal Afetler Öğretiminin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. 20. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı 8- 10 Eylül 2011. Bildiri Özeti. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi.

Türk, A. (2022). Deprem Özelinde Engelli Bireylere Duyarlı Afet Yönetimi Modeli. Afet Ve Risk Dergisi, 5(1), 61-77. https://doi.org/10.35341/afet.1078869

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) 6 Şubat Depremler 8. Ay Değerlendirme Raporu. Erişim https://www.tmmob.org.tr/icerik/tmmob-6-subat-depremleri-8-ay-degerlendirme-raporu-yayimlandi. Erişim Tarihi: 30.04.2024

Valenti, M., Ciprietti, T., Egidio, C. D., Gabrielli, M., Masedu, F., Tomassini, A. R., & Sorge, G. (2012). Adaptive response of children and adolescents with autism to the 2009 earthquake in L’Aquila, Italy. Journal of autism and developmental disorders, 42, 954-960 https://doi.org/10.1007/s10803-011-1323-9

Wang, CW., Chan, C.L.W. & Ho, R.T.H. Prevalence and trajectory of psychopathology among child and adolescent survivors of disasters: a systematic review of epidemiological studies across 1987–2011. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 48, 1697–1720 (2013). https://doi.org/10.1007/s00127-013-0731-x

Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

İndir

Yayınlanmış

2025-12-20

Nasıl Atıf Yapılır

KARAMAN, E., KONUK ER, R., & YILDIRIM DOĞRU, S. S. (2025). Deprem Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocukları Nasıl Etkiledi? Anne Görüşlerine Göre Nitel Bir Çalışma. ASES EDUSCI (INTERNATIONAL JOURNAL OF EDUCATIONAL SCIENCES) ISSN: 2822-6844, 5(2), 592–608. https://doi.org/10.5281/zenodo.18002475

Sayı

Cilt 5 Sayı 2 (2025): ASES INTERNATIONAL JOURNAL OF EDUCATIONAL SCIENCES (ISSN: 2822-6844)

Bölüm

Makaleler

Lisans

Telif Hakkı (c) 2025 ASES EDUSCI (INTERNATIONAL JOURNAL OF EDUCATIONAL SCIENCES) ISSN: 2822-6844

Creative Commons License

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.