KÜRESELLEŞME BAĞLAMINDA SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİM PROGRAMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI 2018 VE TÜRKİYE YÜZYILI MAARİF MODELİ PROGRAMLARI ÖRNEĞİ
Özet Görüntüleme: 26
/ 
PDF İndirme: 35
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15719388Özet
Küreselleşme, kavram olarak çok eskiye dayansa da sonuçlarının görünürlüğü itibarıyla son 50 yılın meselesidir. Dolayısıyla küreselleşme, her alanda olduğu gibi eğitim alanında da mercek altına alınmış ve yarattığı değişim ve dönüşüme uyumlanma ihtiyacı yaratmıştır. Eğitim bağlamında bu ihtiyacı karşılayacak ilk ders Sosyal Bilgiler dersidir. Dolayısıyla Sosyal Bilgiler dersi programlarında küreselleşme konusu yoğun olarak işlenmektedir. Bu çalışmada 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli (TYMM) Sosyal Bilgiler Öğretim Programında küreselleşmenin ele alınışı temalar çerçevesinde kazanımlar, öğrenme alanları ve sınıf seviyeleri dikkate alınarak incelenmiştir. Çalışmanın amacı, her iki programda küreselleşmenin ele alınış biçimi ve yoğunluğunu, öğrencilere kazandırılması planlanan bilgi, beceri ve değerler açısından ortaya koymaktır. Nitel araştırma deseni uygulanan çalışmada doküman analizi ile toplanan veriler tematik analiz stratejisi ile çözümlenmiştir. Bulgular ışığında en fazla işlenen temanın teknoloji ve iletişim, onu takip eden temaların ise küresel vatandaşlık, ekonomik küreselleşme, kültürel çeşitlilik ve etkileşim olduğu tespit edilmiştir. Küresel Bağlantılar öğrenme alanının programdan çıkarılması ile göç, salgın hastalıklar, yoksulluk gibi küresel sorunları işleyen temaların eksikliğinin hissedildiğini söylemek yanlış olmaz. Genel itibarıyla Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli (TYMM) Sosyal Bilgiler Öğretim Programının selefine göre -vaat ettiği gibi- daha millî ve yerele dönük bir bakış açısı olduğunu söylemek mümkündür. Bu bulgular Sosyal Bilgiler eğitim programlarında küreselleşmenin yer alma durumunu, küreselleşmeye bakışın programlara nasıl yansıdığını açıklamak bakımından alan yazına katkı sunmaktadır.
Referanslar
Ahmadov, S. (2019). Kültürel Küreselleşme Aracı Olarak Sosyal Medyanın Tüketim Toplumuna Etkisi. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 22-39.
Akar, N. (2023). Çevre Sorunlarının Küreselleşme Bağlamında Sosyolojik Analizi. Bozok Sosyal Bilimler Dergisi / Bozok Journal of Social Sciences, 1(1), 55-82.
Akbakay, Z., & Barak, D. (2020). Yükselen Piyasalarda Ekonomik Küreselleşme ve Gelir Eşitsizliği İlişkisi. International Journal of Management Economics and Business, 16(1), 17-34. https://doi.org/10.17130/ijmeb.700812
Arı, S., & Arı, M. (2024). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Tüketim Kültürü ve Reklamcılığın İşlenişi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 412-432. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1349420
Ayteki̇n, İ. (2013). Küreselleşme ve Ekonomik Küreselleşme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 123-134.
Bauman, Z. (2012). Küreselleşme Toplumsal Sonuçları (4. Basım). Ayrıntı Yayınları.
Berk, Ş., & Özer, B. (2024). “Türki̇ye Yüzyılı” Maari̇f Modeli̇ (tymm) Öğreti̇m Programlarına İli̇şki̇n Ni̇tel Bi̇r Değerlendi̇rme. Journal History School, 17(73), 3241-3256. https://doi.org/10.29228/joh.78177
Blakney, R., Bezmez, S., & Brown, C. H. (2002). Redhouse İngilizce- Türkçe Sözlük. Redhouse Yayınevi.
Clarke, V., & Braun, V. (2017). Thematic analysis. The Journal of Positive Psychology, 12(3), 297-298. https://doi.org/10.1080/17439760.2016.1262613
Çakmak, Z., & Bulut, B. (2019). Sosyal Bi̇lgi̇ler Perspekti̇fi̇nden Küresel Okuryazarlık Beceri̇si̇. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 160-180.
Çarıkcı, K., Meral, H., Berkil, S., Çalışır, A., Önala, L., & Arslan, Ö. (2024). Ni̇tel Araştırmalarda Temati̇k Anali̇z. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 10(37), 127-140. https://doi.org/10.5281/ZENODO.10509707
Çaycı, B. (2015). Yeni Dijital Çağda Toplumsal Hareketlerde Meydana Gelen Dönüşüm. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 5(1), 27-43. https://doi.org/10.7456/10501100/003
Di̇lek, H., & Gürel, D. (2024). 2024 Taslak Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Dijital Vatandaşlık ve Boyutları Açısından İncelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 163-184.
Doğrul, M. (2020). Bilişim Teknolojileri ve İletişim: Birey ve Toplum Güvenliği (M. Şeker, Y. Bulduklu, & C. Korkut, Ed.). Turkish Academy of Sciences. https://doi.org/10.53478/TUBA.2020.002
Durmuş, E., & Karadağoğlu, A. (2024). Sosyal Bi̇lgi̇ler Öğreti̇mi̇nde Küresel Bağlantılar Öğrenme Alanı ile İlgi̇li̇ Yapılmış Çalışmaların Meta Sentezi̇. Trakya Eğitim Dergisi, 14(Özel Sayı), 197-220. https://doi.org/10.24315/tred.1515825
Duyul, S., Duyul, Y., Kesman, M., & Kesman, M. (2025). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Konusunda Öğretmen Görüşleri. Ulusal Eğitim Dergisi, 5(3). http://uleder.com/index.php/uleder/article/view/562/331
Ertuna, Ö. (2006). Yeni Dünya Düzeni: Küreselleşme. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 30, 36-45.
Eser, E. (2014). Küreselleşme Süreci ve Eğitime Etkisi. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 211-224.
Fukuyama, F. (2012). Tarihin Sonu ve Son İnsan (3. Baskı). Profil Yayıncılık.
Huntington, S. P. (2012). Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması (15.Baskı). Okuyan Us Yayın.
Kan, K., & Kanmaz, M. (2022). Küreselleşmenin Kültürel Boyutu ve Göçün Etkileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 47, 59-73. https://doi.org/10.52642/susbed.1011321
Kurtdaş, E. M. (2022). Sosyal Hareketler Bağlamında Küreselleşme Karşıtı Hareket: Sebepleri, Gelişimi ve Sonu. TESAM Akademi Dergisi, 9(1), 49-78. https://doi.org/10.30626/tesamakademi.891239
McLuhan, M., & Fiore, Q. (2005). The Medium is The Message. Penguin Modern Classics.
MEB. (2018). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı.
Merriam, S. B. (2014). Qualitative Research: A Guide to Design and Implementation (3. Baskı). Jossey-Bass.
Miçooğulları, S. A. (2023). Küreselleşme Çevre Kirliliğini Etkiler mi? Küreselleşmenin Farklı Boyutları ile G7 Ülkelerinden Kanıtlar. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 8(22), 761-781.
Neuman, W. L. (2013). Toplumsal Araştırma Yöntemleri (6. bs, C. 2). Yayın Odası.
Önger, S., & Duman, S. N. (2024). 2018, 2023 ve 2024 Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarının Karşılaştırılması. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(2), 1308-1339. https://doi.org/10.51460/baebd.1450941
Ritzer, G. (2022). Toplumun McDonaldlaştırılması (9. Baskı). Ayrıntı Yayınları.
Sak, R., Şahi̇n Sak, İ. T., Öneren Şendi̇l, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
Toprak, T. (2022). 2018 Sosyal Bi̇lgi̇ler Öğreti̇m Programi Ve Ders Ki̇taplarinda Küreselleşme Olgusunun İncelenmesi̇ [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Turan, S., & Karasu Avcı, E. (2018). 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nın Dijital Vatandaşlık Bağlamında İncelenmesi. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 28-38.
Tünkler, V. (2020). Sosyal Bi̇lgi̇ler Öğretmenleri̇ni̇n Küresel, Çokkültürlü Eği̇ti̇me ve Küresel Vatandaşlık Eği̇ti̇mi̇ne Yöneli̇k Bakış Açıları. Milli Eğitim Dergisi, 49(226), 255-290.
Uğur, U., & Uğur, İ. (2024). Küreselleşmenin Kültüre Etkileri. Pearson Journal Of Social Sciences & Humanities, 8(27), 1157-1171. https://doi.org/10.5281/ZENODO.10852685
Uluç, G., & Yarcı, A. (2017). Sosyal Medya Kültürü. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 52, 88-102.
Uygun, K., & Akgül, G. (2024). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Türkiye Yüzyılı Maarif Modeline İlişkin Görüşleri. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 81-102.
Uzuner, M. G. (2021). Kültürel Açıdan Küreselleşmeyi Anlamak ve Değiştirmek Üzerine: Perspektifler ve Toplumsal Hareketler. https://www.researchgate.net/publication/359095678, February.
Yılar, M. B., Tağri̇kulu, P., & Ünal, O. (2023). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Popüler Kültür Kavramına İlişkin Bilişsel Yapıları. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 14(1), 196-223. https://doi.org/10.51460/baebd.1197459
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 ASES EDUSCI (INTERNATIONAL JOURNAL OF EDUCATIONAL SCIENCES) ISSN: 2822-6844
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Dergimizde yayımlanan makaleler, 