ÇARLIK DÖNEMİNDE KAZAK TOPRAKLARINDA UYGULANAN DİL POLİTİKASI
Abstract views: 52
/ 
PDF downloads: 31
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14017009Keywords:
Çarlık Rusyası, Kazak Türkleri, Dil Politikası, Eğitim Politikası, RuslaştırmaAbstract
Çarlık döneminde Kazak topraklarında uygulanan dil politikaları, genel olarak Rus İmparatorluğu'nun yönetim ve entegrasyon stratejilerinin bir parçası olarak şekillenmiştir. Bu politikalar, yönetimi altındaki Kazak Türklerinin kültürlerinin asimile edilmesi amacını gütmüş ve Rusça'nın Kazak halkı arasında yaygınlaştırılması hedeflemiştir. Bu nedenle, Kazak topraklarında misyonerlik faaliyetlerini uygulamaya başlamıştır. Çarlık Rusyasının yürüttüğü dil politikaları sonucunda, Kazak toplumu üzerinde Rusçanın etkisi artmış, Kazak Türklerinin dil ve kültürlerinin korunması ve sürdürülmesi zorlaşmıştır. Bu süreç, Kazak Türklerinin milli kimliklerinin korunması ve dilin özgünlüğünün sürdürülmesi açısından birçok zorluğu beraberinde getirmiştir. Ancak milliyetçi Kazak aydınları ile devlet adamları Çarlık yönetiminin uyguladığı politikalara tepki göstermiştir. Kazak Türkçesinin gelecekteki durumuyla ilgili endişe duyan milli aydınlar Kazak Türkçesi ile ilgili bazı kararlar alarak birtakım faaliyetlere girişmiştir. Bu çalışmada, Çarlık döneminde Kazakistan’da uygulanan dil politikaları arka planlarıyla ortaya konmaya çalışılmış ve Kazak aydınlarının Kazak Türkçesinin gelişimi ile ilgili yaptığı mücadeleleri üzerine durulmuştur.
References
Açık, F. (2006). Yaş Türkistan Dergisi’nde Dil Meseleleri. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 22, 23-38.
Adilbayev, A. (2002). Çarlık Döneminde Kazak Topraklarında Yürütülen Ruslaştırma Faaliyetleri. Bilig, 23, 67-90.
Alimbay, U. (2021). Patşa Ükimetinin Kazakstandağu Ağartuşılık Sayasatı jane Jaditşildik. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Almatı: Kazak Milli Kızlar Pedagoji Üniversitesi Tarih Anabilim Dalı.
Baytok, A. (2019). Başlangıcından Günümüze Kırgızistan’da Dil ve Eğitim Politikaları. Diyalektolog Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi. 22, 45-82.
Boranbayeva, G. (2004). “SSCB Dönemi ve Bağımsızlık Sonrası Kazakistan Cumhuriyeti’nde Kazak Dilinin Genel Durumu”, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, ss. 20-41.
Calvet, J.L., (1993). La Sociolinguistuque. 3.Ed. Paris: Presses Universitaires de France – PUF.
Deşeriev, Y. (1977). Sotsiolnaya Lingvistika: K Osnovam Obşii Teorii. Moskova: Nauka Yayınları.
Egamberdiyev, M. ve Dinasheva, L. (2019). Çarlık Rusyasının Güney Kazakistan’daki Eğitim Politikaları (1850-1914). Belleten. C. 83, S. 297, ss. 665-688.
İsaev, M. (1979). Yazıkovoe Stroitelstvo V SSSR (Protsessi Sozdaniya Pismennostey Narodov SSSR). Moskova: Nauka Yayınları.
Joldasbek, A. (2020). Alaş Kozğalısının Kösemi – Alihan Bökeyhannın Koğamdık-Sayasi Kızmeti. Seyfullin Okuları – 16: Jana Formatsiyadağı Jastar Ğılımi – Kazakstannın Bolaşağı” Konferansı Bildiriler Kitabı. C. 2. ss. 168-171.
Kapağan, E. (2014). İlminskiy’nin Projeleri ile Parçalanan Türkistan’da Yeniden Birlik Çalışmaları Üzerine Görüş ve Öneriler. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 3, 4. 1-13.
Kınacı, C. (2010). Sovyetlerden Günümüze Kazakistan’da Kazak Dilinde Eğitim Politikaları. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5/4, 1304-1319.
Kurmanbayulı, Ş. (2016). Kazak Tilinin Kazirgi Ahualı. "Dalanews.kz" haber Ajansı. https://dalanews.kz/kz/article/qazaq-tilinin-bir-gasirliq-axuali.html Erişim Tarihi: 29.06.2024
Mırzahmetulı, M. (2010). Kazak Kalay Orıstandılırdı? Almatı: Atamura Yayınları.
Öztürk, Zamira (2020). Özbekistan’da Dil Politikası: Standartlaşma ve Modernizasyon. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
Sabırğaliyeva, N. (2022). Kazakstannın Batıs Önirlerindegi Dastürli İslam Ökilderinin Ruhani-Ağartuşılık Kızmeti (XIX ğ. ekinşi jartısı – XX ğ. bası). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Almatı: Al-Farabi atındağı Kazak Ulttık Universiteti.
Smagulova, S., Anes, G. ve Zamzayeva, T. (2009). “Kazak” Gazeti. 1914 jıl. Almatı: Arıs Yayınları.
Tollefson, J. (1991). Planning Language, Planning Inequality. New York: Longman.
Yktiyar, P. (2020). Baytursunov, Ahmed. TDV İslam Ansiklopedisi. 2.Baskı. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 ASES EDUSCI (INTERNATIONAL JOURNAL OF EDUCATIONAL SCIENCES) ISSN: 2822-6844
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
The journal is licensed under a 